Τι είναι το S.T.E.M. στην Εκπαίδευση και ποιες οι προοπτικές του ;

STEM είναι το πρόγραμμα σπουδών που βασίζεται στην ιδέα της εκπαίδευσης των μαθητών-φοιτητών ταυτόχρονα και συνδυαστικά σε τέσσερις συγκεκριμένους τομείς - την επιστήμη, την τεχνολογία, τη μηχανολογία (μηχανική) και τα μαθηματικά - σε ένα διεπιστημονικό επίπεδο και εφαρμόζεται με συγκεκριμένη μέθοδο προσέγγισης. Αντί να διδάσκονται οι προαναφερόμενοι κλάδοι ως ξεχωριστά και διακριτά μαθήματα, η μεθοδολογία STEM τους ενσωματώνει σε ένα συνεκτικό μοντέλο μάθησης που βασίζεται σε πραγματικές εφαρμογές.

Science, Technology, Engineering and Mathematics (S.T.E.M.) 

  Η Διδακτική, στις Φυσικές Επιστήμες, στην Πληροφορική και την Υπολογιστική Επιστήμη, τα Μαθηματικά και την Επιστήμη των Μηχανικών, για την οποία έχει γίνει μεγάλη συζήτηση τα τελευταία χρόνια στην εκπαιδευτική κοινότητα, εκφράζεται με το ακρωνύμιο STEM. Αν αναζητηθεί αυτό στη Wikipedia[1] θα παρατηρήσουμε ότι γίνεται αναφορά για μια καινοτόμο προσέγγιση που εντάσσει στην εκπαιδευτική διαδικασία, όχι μόνο τις βασικές Επιστήμες αλλά επίσης την Τεχνολογία, τη Μηχανολογία και τα Μαθηματικά. Παλιότερα η αναφορά γίνονταν σαν SMET, σήμερα υπάρχει η τάση να παρουσιάζεται σαν STEAM αφού έχει προστεθεί η λέξη Τέχνη–Art. 

  Η προσέγγιση STEM στην εκπαιδευτική διαδικασία χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες, σαν και αυτές που παρουσιάζονται στη σελίδα αυτή, μοντέλα προσομοίωσης, εκπαιδευτικά λογισμικά, 3d printers, επίλυση προβλημάτων, εκτέλεση πειραμάτων κ.λπ. έτσι ώστε να ενθαρρύνεται ο μαθητής και να λαμβάνει πρωτοβουλίες με την ελάχιστη δυνατή βοήθεια από τον εκπαιδευτικό.  

 Την τελευταία δεκαετία στις Ηνωμένες Πολιτείες διαπιστώθηκε ότι χρειάζεται μια ευρύτερη πιο συντονισμένη στρατηγική στην εκπαίδευση ενσωματώνοντας τους τομείς των επιστημών που προαναφέρθηκαν. Η μεθοδολογία της στρατηγικής αυτής περιλαμβάνει όλους τους κλάδους STEM προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ανάγκη για μεγαλύτερη ποικιλία εξεύρεσης καθημερινών λύσεων μέσα στα ίδια τα επαγγέλματα. Επιδιώκεται η δημιουργία εργατικού δυναμικού που θα έχει βαθιά τεχνική γνώση και αυξημένες κομβικές δεξιότητες (STEM workers). Ο εργαζόμενος αυτός θα είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει τις μεγάλες προκλήσεις του 21ου αιώνα συνδυάζοντας στην εργασία του τους κλάδους των επιστημών αυτών με τον τρόπο που έχει εκπαιδευτεί. 

  Το 2015, το ίδρυμα Jack Kent Cooke[2] επιχορήγησε Ακαδημίες και Πανεπιστήμια με το ποσό των 1,6 εκατομμυρίων δολαρίων, για τους ασθενέστερους οικονομικά φοιτητές που επιθυμούν να σπουδάσουν τη μεθοδολογία STEM στην εκπαίδευση.      

  Στην ιστοσελίδα του Λευκού Οίκου ο πρόεδρος Obama, στις 13 Μαρτίου 2015[3], δηλώνει ότι έχουν διατεθεί πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε υποστήριξη των προγραμμάτων STEM στην εκπαίδευση, με το σύνθημα “εκπαιδεύστε να καινοτομούν”, «Educate to innovate».

  Στην έκθεση του Observatory on Borderless Higher Education[4] αναφέρεται ότι πρέπει να εισαχθούν στις Η.Π.Α. 20 – 30% πτυχιούχοι ή κάτοχοι μεταπτυχιακών STEM από άλλες χώρες. Προτείνεται επίσης να δοθεί VISA (H-1B) σε μετανάστες που διαθέτουν Master ή Phd στο STEM προκειμένου να εργασθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι έχει αρχίσει να υπάρχει ενδιαφέρον σε τέτοιου είδους θέσεις εργασίας. Η προώθηση της μεθοδολογίας STEM στην εκπαιδευτική διαδικασία γίνεται από διάφορους φορείς με «ανοικτά» σχολεία και σεμινάρια, για παράδειγμα, η Ένωση Ελλήνων Φυσικών, η ΑΣΠΑΙΤΕ, το τμήμα Φυσικής του Α.Π.Θ., το κολλέγιο Ανατόλια, O.D.S., κ.ά.

  Στην περίληψη[5] της έκθεσης των Atkinson and Mayo (2010) αναφέρεται ότι η καινοτομία έχει ισχυροποιήσει την οικονομία των Η.Π.Α. Επίσης διαβάζουμε ότι έχει αυξηθεί το βιοτικό επίπεδο των πολιτών με τη χρήση τεχνικών STEM στην εκπαίδευση. Αναφέρουν επιτακτικά ότι είναι ώρα για νέες προσεγγίσεις με βάση την προώθηση της καινοτομίας στην εκπαιδευτική διαδικασία.   

  Στην Ελλάδα η μοναδική κινητικότητα που διαφαίνεται σήμερα στις S.T.E.M προσεγγίσεις στα σχολεία είναι στην εκπαιδευτική ρομποτική. Στο πρόσφατο δελτίο τύπου[6] (4-7-2016) της Ελληνικής Εταιρείας Επιστημόνων και Επαγγελματιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών αναφέρεται ότι η Εθνική Ομάδα Πληροφορικής κατέκτησε ένα αργυρό και δυο χάλκινα μετάλλια στη διεθνή Βαλκανιάδα Πληροφορικής (ΒΟΙ-2016). 

  Το Scientix αποτελεί πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Σχολικού Δικτύου για την ενίσχυση της εκπαίδευσης των STEM τεχνικών στην Ευρώπη. Προς το παρόν το Scientix φιλοξενεί projects που έχουν σχέση με τη διδακτική στις φυσικές επιστήμες που υλοποιούνται με χρηματοδοτούμενα Ευρωπαϊκά Προγράμματα. Στην Ελλάδα το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων-Διόφαντος[7] υποστηρίζει αυτό το έργο.

  Ο πρεσβευτής[8] του Scientix στην Ελλάδα Νίκου (2015), εκπαιδευτικός, αναφέρει για το STEM:

«Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2020 ένα εκατομμύριο περισσότεροι ερευνητές στις Φυσικές Επιστήμες θα χρειαστούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), αλλά η ζήτηση σε θέσεις που έχουν σχέση με τις Φυσικές Επιστήμες, την Τεχνολογία και τα Μαθηματικά (Science, Technology, Engineering, Mathematics) δεν θα μπορεί να καλυφθεί από τους αποφοίτους των αντιστοίχων σχολών».

  Σύμφωνα με την Beatty (2011) σε πολλές περιλήψεις βιβλίων, σχετικά με την προετοιμασία των εκπαιδευτικών για να διδάξουν με μεθοδολογία STEM, υποδεικνύεται ότι πρέπει προηγουμένως να ακολουθήσουν επιμόρφωση. Αυτό είναι απαραίτητο, για την αποτελεσματικότερη προετοιμασία τους στα μαθήματα που διδάσκουν, θα πρέπει να αναπτύξουν ένα project (portfolio ή ερευνητική εργασία), να γίνει πρακτική των μαθημάτων που διδάσκουν προκειμένου να εκπαιδευτούν σε συγκεκριμένες διδακτικές προσεγγίσεις.